Dijital dönüşümle birlikte hızla büyüyen e-ticaret sektörü, girişimciler için büyük fırsatlar sunarken, aynı zamanda bir dizi yasal ve mali sorumluluğu da beraberinde getirmektedir. E-ticaret faaliyetinde bulunan işletmelerin, mali mevzuata uygun hareket etmesi yalnızca cezai yaptırımlardan kaçınmak için değil; aynı zamanda kurumsal güvenilirlik ve sürdürülebilir başarı için de son derece kritiktir. Bu yazımızda, e-ticaret işletmelerinin dikkat etmesi gereken başlıca mali yükümlülükleri özet halinde ele alıyoruz.
1. Vergi Mükellefiyeti ve Resmî Kayıtlar
E-ticaret faaliyetine başlamadan önce işletmelerin;
Vergi dairesine başvurarak vergi mükellefiyeti tesis ettirmesi,
Vergi kimlik numarası alması,
Ticaret siciline kayıt yaptırarak faaliyetlerine resmiyet kazandırması gerekir.
Ayrıca, faaliyet gösterilecek platforma göre (örneğin kendi web sitesi, pazar yerleri, sosyal medya vb.) vergi türü ve kapsamı da değişiklik gösterebilir. Bu nedenle başlangıç aşamasında uzman desteği alınması büyük avantaj sağlar.
2. Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi Yükümlülüğü
İşletmenin tüzel yapısına göre vergi türü değişir:
Şahıs şirketleri için: Gelir Vergisi Kanunu hükümleri geçerlidir.
Limited ve anonim şirketler için: Kurumlar Vergisi uygulanır.
Beyannamelerin türü ve dönemi, işletmenin gelir düzeyi ve faaliyet türüne göre belirlenir. Bu nedenle düzenli mali danışmanlık hizmeti almak, eksiksiz beyan için kritik öneme sahiptir.
3. Katma Değer Vergisi (KDV)
E-ticaret yoluyla yapılan satışların büyük bölümü KDV’ye tabidir. Ürün veya hizmet türüne göre değişen KDV oranları şu şekildedir:
Genel oran:
Gıda, sağlık gibi sektörlerde: %1 veya
E-ticaret firmaları KDV tahsilatını yaparak beyan etmekle yükümlüdür. Ayrıca iade veya indirilecek KDV uygulamalarından yararlanabilmek için usule uygun faturalandırma yapılması gerekir.
4. E-Fatura ve E-Arşiv Fatura Zorunluluğu
E-ticaret firmalarının e-fatura ve e-arşiv fatura sistemine geçişi, yıllık ciroya ve sektöre göre Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından belirlenmektedir. 2024 yılı itibarıyla:
3 milyon TL ve üzeri ciroya sahip olanlar için e-fatura kullanımı zorunludur.
İnternet üzerinden satış yapan firmalar için e-arşiv fatura uygulaması da gereklidir.
Bu sistemler, vergi denetimini kolaylaştırır ve belge düzeninin dijital ortamda sağlıklı tutulmasına yardımcı olur.
5. Damga Vergisi Uygulamaları
Elektronik sözleşmeler, taahhütnameler ve bazı dijital belgeler damga vergisine tabidir. E-ticaret firmaları, düzenledikleri belgelerin hukuki geçerliliğini sağlamak adına bu vergileri beyan etmekle yükümlüdür. Damga vergisinin oranı, belgedeki tutara göre belirlenir.
6. ETBİS Kaydı (Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi)
Ticaret Bakanlığı tarafından yürütülen ETBİS sistemi, e-ticaret firmalarının kayıt altına alınması amacıyla oluşturulmuştur. Bu kayıt;
Güvenilirlik açısından önemli bir unsurdur.
Belirli faaliyet konuları ve bilgiler ETBİS üzerinden periyodik olarak bildirilmelidir.
Kayıt yaptırmayan firmalar için idari para cezaları söz konusudur.
7. Tüketici Hakları ve İade Politikaları
E-ticaret işletmeleri, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında;
Mesafeli satış sözleşmeleri düzenlemeli,
Cayma hakkı süresini müşteriye bildirmeli,
Açık ve şeffaf bir iade-değişim politikası sunmalıdır.
Tüketici şikayetleri, işletmenin itibarına doğrudan etki eder. Bu nedenle yasalara uygun, müşteri memnuniyetine dayalı bir süreç işletilmelidir.
Sonuç ve Tavsiye
E-ticaret dünyasında başarılı olmak için yalnızca satışa odaklanmak yeterli değildir. Vergisel yükümlülükler, e-belge uygulamaları ve tüketici hakları gibi konular, işin yasal altyapısını oluşturur.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS) – E-Ticaret ve Vergi Yükümlülükleri
1. E-ticaret yapmaya başlamak için vergi mükellefi olmak zorunda mıyım?
Evet. E-ticaret yoluyla ürün veya hizmet satışı yapan her birey ya da işletme, vergi dairesine kayıt yaptırarak vergi mükellefi olmak zorundadır. Bu kayıtla birlikte vergi kimlik numarası alınır ve faaliyetleriniz yasal zemine oturtulmuş olur.
2. E-fatura ve e-arşiv fatura kullanımı kimler için zorunludur?
Yıllık brüt satış hasılatı 3 milyon TL’yi aşan ve internet üzerinden satış yapan işletmeler için e-fatura ve e-arşiv fatura kullanımı zorunludur. Bu sınırın altında kalanlar ise gönüllü olarak geçiş yapabilir.
3. Sosyal medya üzerinden satış yapıyorum. Vergiye tabi miyim?
Evet. Instagram, Facebook, WhatsApp gibi platformlardan yapılan satışlar da vergiye tabidir. İnternet ortamı, vergi muafiyeti sağlamaz. Faaliyetinizin türüne uygun şekilde vergi kaydı yapılmalı ve beyanlar eksiksiz sunulmalıdır.
4. ETBİS kaydı yaptırmak zorunlu mu?
Evet. Türkiye'de e-ticaret faaliyeti yürüten her işletme, ETBİS (Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi) kaydı yaptırmak zorundadır. Kayıt yapılmadığı takdirde idari para cezaları uygulanabilir.
5. E-ticaret gelirleri nasıl vergilendirilir?
Elde edilen kazanç:
Şahıs firmaları için gelir vergisi,
Sermaye şirketleri için kurumlar vergisi kapsamında vergilendirilir.
Ayrıca her iki yapı da KDV yükümlülüğüne tabidir. Beyan ve ödeme süreçlerinin zamanında yapılması cezai riskleri önler.
6. E-ticaret işletmeleri hangi KDV oranını uygular?
Genel ürünler için KDV oranı uygulanır. Ancak;
Gıda, kitap, bebek bezi gibi bazı ürünlerde %1 veya
KDV oranı geçerlidir.
KDV oranı, ürünün türüne göre belirlenmelidir.
7. Ürün iadelerinde KDV nasıl muhasebeleştirilir?
İade durumlarında:
Satış faturası iptal edilir veya alıcı tarafından iade faturası kesilir.
Bu durumda tahsil edilen KDV, ilgili dönem KDV beyannamesinden indirilebilir veya iade edilir.
8. Mali müşavirle çalışmak zorunlu mu?
Evet.
Vergi beyanlarının hazırlanması, e-fatura entegrasyonu, KDV ve gelir/kurumlar vergisi gibi işlemlerin sağlıklı yürütülmesi için yetkili bir mali müşavirle çalışmak yasal zorunluluktur. Aynı zamanda bu, ceza ve usulsüzlük risklerini en aza indirir.
9. Fatura kesmeden satış yapmak yasal mı?
Hayır.
Vergi Usul Kanunu’na göre, her satış işlemi için fatura veya benzeri belge düzenlenmelidir. Faturasız satış yapan işletmeler:
Usulsüzlük cezası,
Vergi ziyaı cezası gibi yaptırımlarla karşı karşıya kalabilir.
10. Yeni başladım. Ne yapmam gerektiğini bilmiyorum. Nereden başlamalıyım?
E-ticaret serüvenine başlamak isteyenler için ilk adım, bir mali müşavirle görüşerek;
Hangi işletme türünün uygun olduğu,
Gerekli belgeler,
Vergi ve resmi kayıt süreçleri hakkında bilgi almaktır.
Mali Müşavir Musa Şahan olarak, e-ticarette doğru ve sağlam bir başlangıç yapmanız için size profesyonel destek sunmaktan memnuniyet duyarız.